Ριζοπάθεια: Αίτια, συμπτώματα & θεραπεία

Η ριζοπάθεια είναι μια κοινή νευρολογική πάθηση που επηρεάζει ένα σημαντικό αριθμό ασθενών, και αφορά κυρίως σε νέους ενήλικες, ηλικίας από 30 έως 50 ετών. Προκαλείται από τη συμπίεση μίας ή περισσοτέρων νευρικών ριζών στη σπονδυλική στήλη, γεγονός που οδηγεί σε τραυματισμό του νευρικού ιστού, ισχαιμία και εκδήλωση φλεγμονής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται πόνος, αδυναμία και μούδιασμα. Ριζοπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί καθ’ όλο το μήκος της σπονδυλικής στήλης, ωστόσο γίνεται συχνότερα αντιληπτή στην οσφυϊκή και την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η πάθηση μπορεί να δυσκολέψει σημαντικά την εκτέλεση πλήθους καθημερινών δραστηριοτήτων, επηρεάζοντας κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ριζοπάθεια και ριζίτιδα

Είναι σημαντικό να διαφοροποιηθεί η ριζοπάθεια από τη ριζίτιδα, καθώς συχνά οι δύο αυτές παθολογίες λανθασμένα συγχέονται. Η ριζίτιδα αφορά την άσκηση πίεσης και κατά συνέπεια την εκδήλωση φλεγμονής στη νευρική – νωτιαία ρίζα, η οποία εξέρχεται από το μηνιγγικό σάκο, προερχόμενη από τον νωτιαίο μυελό. Ένας ασθενής μπορεί να εμφανίζει ριζίτιδα και ριζοπάθεια ταυτόχρονα, καθώς οι δύο αυτές νευρολογικές παθήσεις πιθανώς οφείλονται στο ίδιο γενεσιουργό αίτιο. Εναλλακτικά, ένας ασθενής που εμφανίζει ριζίτιδα μπορεί εν τέλει να αναπτύξει ριζοπάθεια, παρουσιάζοντας απώλεια αισθητικών και κινητικών λειτουργιών λόγω της άσκησης πίεσης σε νευρικές ρίζες.

Αίτια ριζοπάθειας

Η ριζοπάθεια μπορεί να προκύψει από διάφορες υποκείμενες αιτίες. Σε νεαρά άτομα, είναι συνήθως αποτέλεσμα τραυματισμού ή επαναλαμβανόμενης καταπόνησης, καθώς οι μεταβολές στα περιβάλλοντα οστά και το χόνδρο έχουν ως αποτέλεσμα την άσκηση πίεσης σε κάποια νευρική ρίζα. Μία από τις πιο κοινές αιτίες ριζοπάθειας σε αυτή την περίπτωση είναι η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή αλλιώς δισκοκήλη, είτε στην αυχενική είτε στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από έναν εσωτερικό μαλακό πυρήνα και ένα εξωτερικό σκληρό περίβλημα. Όταν ένα τμήμα ενός μεσοσπονδύλιου δίσκου προβάλλει εντός του σπονδυλικού σωλήνα εξαιτίας της ρήξης του σκληρού εξωτερικού του περιβλήματος και ασκεί πίεση σε μια κοντινή νευρική ρίζα, τότε η νευρική αυτή ρίζα πιθανότατα αναπτύσσει φλεγμονή, με αποτέλεσμα να προκαλείται πόνος, αδυναμία και μούδιασμα. Τραυματικές κακώσεις στη σπονδυλική στήλη, όπως κατάγματα ή εξαρθρήματα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ριζοπάθεια.

Παράλληλα, η ριζοπάθεια μπορεί να οφείλεται και σε παθήσεις σπονδυλικής στήλης που έχουν εκδηλωθεί εξαιτίας της αθροιστικής δράσης εκφυλιστικών αλλοιώσεων και συστηματικών φθορών. Σε αυτές συγκαταλέγονται η στένωση σπονδυλικής στήλης, η αρθρίτιδα ή η ανάπτυξη οστεοφύτων. Η σπονδυλική στένωση εκδηλώνεται με τη μείωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα, η οποία εκδηλώνεται με αυξημένη συχνότητα στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Η ελάττωση αυτή της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα έχει ως αποτέλεσμα τη συμπίεση των νευρικών ριζών και την εμφάνιση ριζοπάθειας. Με την πάροδο του χρόνου, στη σπονδυλική στήλη ενδέχεται να αναπτυχθούν οστεόφυτα, τα οποία συνιστούν μικρές προεξοχές και εκβλαστήσεις των οστών και πιο συγκεκριμένα των σπονδύλων που μπορούν να συμπιέσουν τις ρίζες των νεύρων καθώς εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη. Τα οστεόφυτα εμφανίζονται συχνά λόγω αρθρίτιδας, η οποία έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση ριζοπάθειας σε μεγαλύτερους ηλικιακά ασθενείς. Τέλος, η σπονδυλολίσθηση, δηλαδή η ολίσθηση ενός σπονδύλου πάνω σε ένα γειτονικό σπόνδυλο, η παγίδευση νεύρου από συμφύσεις και οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης, είτε καλοήθεις είτε κακοήθεις, μπορούν να συμπιέσουν τις νευρικές ρίζες, οδηγώντας σε ριζοπάθεια.

Συμπτώματα ριζοπάθειας

Τα συμπτώματα της ριζοπάθειας μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τη θέση της προσβεβλημένης νευρικής ρίζας. Αρχικά, εκδηλώνεται πόνος, ο οποίος είναι οξύς και συνήθως ακολουθεί την πορεία της προσβεβλημένης νευρικής ρίζας. Για παράδειγμα, ο πόνος που ακτινοβολεί κάτω από το πόδι μπορεί να υποδηλώνει οσφυϊκή ριζοπάθεια, ενώ ο πόνος στο χέρι μπορεί να υποδηλώνει αυχενική ριζοπάθεια. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν μούδιασμα στις περιοχές που νευρώνονται από την προσβεβλημένη νευρική ρίζα. Συχνά εμφανίζεται επίσης μυϊκή αδυναμία, καθιστώντας δύσκολη την εκτέλεση συγκεκριμένων κινήσεων ή καθημερινών εργασιών. Τέλος, ενδέχεται να εκδηλωθεί απώλεια αντανακλαστικών και αισθητηριακές αλλαγές.

Ριζοπάθεια: Επιλογές θεραπείας

Η θεραπεία της ριζοπάθειας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την υποκείμενη αιτία και τη γενική υγεία του ασθενούς. Συνήθως σε πρώτη φάση γίνεται εφαρμογή συντηρητικών θεραπευτικών προσεγγίσεων, η οποία περιλαμβάνει τη χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, μυοχαλαρωτικών και παυσίπονων για τη διαχείριση του πόνου και της φλεγμονής και έναρξη στοχευμένου προγράμματος φυσικοθεραπείας. Παράλληλα, οι επισκληρίδιες εγχύσεις με κορτικοστεροειδή μπορούν να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση μειώνοντας τη φλεγμονή γύρω από τη συμπιεσμένη νευρική ρίζα. Οι ασθενείς επίσης ενθαρρύνονται να αποφεύγουν δραστηριότητες που επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους και να διατηρούν καλή στάση σώματος.

Όταν οι συντηρητικές θεραπείες αποτυγχάνουν να προσφέρουν ανακούφιση ή σε περιπτώσεις που η συμπίεση των νευρικών ριζών είναι τόσο εκτεταμένη που προκαλεί σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα, έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση της πάθησης που πυροδοτεί τη ριζοπάθεια. Εάν η συμπίεση των νευρικών ριζών προκαλείται από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, μπορούν να εφαρμοστούν σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η μικροδισκεκτομή και η ενδοσκοπική δισκεκτομή. Οι καινοτόμες αυτές τεχνικές πραγματοποιούνται μέσω τομών μικροσκοπικού μεγέθους, επιταχύνοντας εντυπωσιακά την ανάρρωση των ασθενών. Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές ενδοσκοπικής χειρουργικής μπορούν επίσης να εφαρμοστούν και για την αντιμετώπιση της σπονδυλικής στένωσης, καθώς μπορεί να πραγματοποιηθεί πλήρης αποσυμπίεση των νευρικών στοιχείων με τη χρήση ενδοσκοπίου. Τέλος, η σπονδυλοδεσία μπορεί να είναι απαραίτητη για τη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης εάν ο ασθενής πάσχει από σπονδυλολίσθηση. Ο Νευροχειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Θεολόγος Θεολόγου αντιμετωπίζει τη ριζοπάθεια προσαρμόζοντας την κάθε θεραπευτική προσέγγιση στις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς.