Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη στήριξη του κεφαλιού και στη εξασφάλιση ενός ευρέος φάσματος κινήσεων της κεφαλής. Ανατομικά αποτελείται από επτά σπονδύλους, μεταξύ των οποίων εντοπίζονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι οποίοι έχουν ως βασικό ρόλο την απορρόφηση των κραδασμών. Οι δίσκοι αυτοί αποτελούνται από έναν εσωτερικό πηκτοειδή πυρήνα και έναν εξωτερικό ινώδη δακτύλιο. Ο ινώδης αυτός δακτύλιος, που αποτελεί περίβλημα του δίσκου, προοδευτικά υφίσταται φθορές λόγω της καθημερινής καταπόνησης, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό ευάλωτων σημείων. Συνεπώς, κάποιο τυχαίο γεγονός, όπως μια απότομη κίνηση ή ένας τραυματισμός, μπορεί να ωθήσει το εξωτερικό αυτό περίβλημα να σπάσει. Σε αυτή την περίπτωση, ένα τμήμα από τον πηκτοειδή πυρήνα του μεσοσπονδύλιου δίσκου προβάλλει μέσω του περιβλήματος μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα, όπου βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα. Η πάθηση αυτή ονομάζεται κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή δισκοκήλη, η οποία προκαλεί δυσφορία και συχνά εξουθενωτικά συμπτώματα. Ιδιαίτερα η κήλη στον αυχένα, δηλαδή στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, συνιστά πάθηση που ασκεί σημαντικούς περιορισμούς στην καθημερινότητα των ασθενών.
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου στον αυχένα συνήθως εμφανίζεται εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων. Αρχικά, βασικό ρόλο διαδραματίζουν οι εκφυλιστικές αλλαγές που πραγματοποιούνται με την πάροδο του χρόνου. Προοδευτικά, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και κυρίως ο εξωτερικός ινώδης δακτύλιός τους υφίστανται φθορές, γεγονός που διευκολύνει την εκδήλωση κήλης. Παράλληλα, τυχόν απότομες και έντονες κινήσεις ή ατυχήματα μπορεί να αποτελέσουν αίτιο εμφάνισης κήλης στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Μάλιστα, εργασίες που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του αυχένα ή άρση βαρών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της πάθησης. Τέλος, το υπερβολικό σωματικό βάρος ή η κακή στάση του σώματος μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη δισκοκήλης.
Η προβολή μέρους του δίσκου μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα ενδέχεται να ασκεί σημαντική πίεση στο νωτιαίο μυελό ή και στο αυχενικό νεύρο που διέρχεται από τη συγκεκριμένη περιοχή. Η άσκηση πίεσης στο νεύρο έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση πόνου, μουδιάσματος και μυϊκής αδυναμίας στο τμήμα εκείνο του άνω άκρου στο οποίο καταλήγει το νεύρο. Οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες με εργασίες που απαιτούν λεπτές κινητικές δεξιότητες στο προσβεβλημένο χέρι. Σε περίπτωση που ασκείται πίεση στο νωτιαίο μυελό, πρόκειται για μια αρκετά σοβαρότερη κατάσταση, καθώς αυτός είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της κίνησης και στα τέσσερα άκρα, ενώ παράλληλα ρυθμίζει την ούρηση, την αφόδευση και τη σεξουαλική λειτουργία. Εάν ασκείται πίεση στην τόσο σημαντική αυτή δομή, για ικανό χρονικό διάστημα, γίνεται λόγος για αυχενική μυελοπάθεια, η οποία εκδηλώνεται με συμπτωματολογία που ποικίλλει σε βαρύτητα. Αυτή περιλαμβάνει μούδιασμα στα χέρια και διαταραχή των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων, διαταραχές και αστάθεια βάδισης, αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά στα άνω και κάτω άκρα κι εκδήλωση παθολογικών αντανακλαστικών. Σε σοβαρές περιπτώσεις ενδέχεται να εκδηλωθεί τετραπαρετική συνδρομή, δηλαδή πλήρης αδυναμία άνω και κάτω άκρων.
Το βασικότερο διαγνωστικό εργαλείο για την εντόπιση μιας κήλης στον αυχένα είναι η μαγνητική τομογραφία, καθώς προσφέρει λεπτομερή απεικόνιση του νωτιαίου μυελού και των νεύρων. Εάν δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί μαγνητική, τότε συνιστάται αξονική τομογραφία. Βοηθητικό ρόλο στη διάγνωση έχει η απλή ακτινογραφία.
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου στον αυχένα αντιμετωπίζεται σε πρώτη φάση συντηρητικά. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει ανάπαυση, φυσικοθεραπεία, χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και επισκληρίδιες εγχύσεις κορτικοστεροειδών για τη διαχείριση του πόνου και της φλεγμονής. Σε περιπτώσεις έντονου πόνου, μπορεί να συνταγογραφηθούν παυσίπονα και μυοχαλαρωτικά φάρμακα. Γενικότερα, γίνεται κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης της πάθησης με συντηρητικά μέτρα. Σε χειρουργική επέμβαση καταφεύγουμε μόνο ως τελική λύση, όταν κάθε άλλη προσπάθεια συντηρητικής αντιμετώπισης έχει αποτύχει ή εάν ο ασθενής παρουσιάζει έντονα ή επιδεινούμενα νευρολογικά ελλείμματα.
Πλέον, οι εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και την ενδοσκοπική χειρουργική έχουν επιτρέψει την εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών για τη θεραπεία ενός μεγάλου εύρους παθήσεων με ανώδυνο κι αναίμακτο τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Οι σύγχρονες επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης, όπως η μικροδισκεκτομή και η ενδοσκοπική δισκεκτομή, ελαχιστοποιούν τη βλάβη των ιστών και προάγουν την ταχύτερη ανάρρωση. Η μικροδισκεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση του υλικού της κήλης μέσω μιας μικρής τομής με τη βοήθεια χειρουργικού μικροσκοπίου. Ομοίως, η ενδοσκοπική δισκεκτομή χρησιμοποιεί εξειδικευμένα χειρουργικά εργαλεία και ένα ενδοσκόπιο για την άμεση οπτικοποίηση και την αφαίρεση του υλικού του δίσκου που δημιουργεί το πρόβλημα. Και οι δύο αυτές τεχνικές προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα λόγω της ελάχιστα επεμβατικής φύσης τους, επιταχύνοντας την ανάρρωση του ασθενούς και διευκολύνοντας την ταχύτατη επιστροφή των ασθενών σε έναν ενεργό τρόπο ζωής. Ο Νευροχειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Θεολόγος Θεολόγου έχει μακρά εξειδίκευση στην αποκατάσταση της δισκοκήλης στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης με τις πιο σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.