Πόσο διαρκεί η οσφυαλγία;

Ένα από τα πιο δυσάρεστα ίσως συμπτώματα που μπορεί να βιώσει κάποιος κατά τη διάρκεια της ζωής του είναι ο πόνος στη μέση ή αλλιώς οσφυαλγία. Η οσφυαλγία προέρχεται από τις λέξεις οσφύς (μέση) και άλγος (πόνος) και πρόκειται για ένα σύμπτωμα που αντιπροσωπεύει κάθε μορφή πόνου στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή στη μέση. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα που μπορεί ακόμα και να καθηλώσει στο κρεβάτι τον ασθενή, καθιστώντας τον ανήμπορο να εκτελέσει ακόμα και απλές κινήσεις. Η οσφυαλγία δυσκολεύει την κίνηση και μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής και την ψυχική ευεξία. Μπορεί επίσης να περιορίσει τις εργασιακές δραστηριότητες και τον ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους. Πόσο όμως διαρκεί η οσφυαλγία και πού οφείλεται;

Τι είναι η οσφυαλγία;

Η οσφυαλγία είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόνο που εκδηλώνεται στην περιοχή της μέσης. Ο πόνος αυτός μπορεί είτε να περιορίζεται τοπικά είτε να αντανακλά στα κάτω άκρα, προκαλώντας ισχιαλγία.

Η οσφυαλγία διακρίνεται σε οξεία και χρόνια, ανάλογα με τη διάρκειά της. Ως οξεία χαρακτηρίζεται όταν επιμένει λιγότερο από έξι εβδομάδες, ενώ θεωρείται χρόνια όταν υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Το φαινόμενο είναι συχνότερο στις γυναίκες και η εμφάνισή του αυξάνεται με την ηλικία.

Σχετικά με την πορεία της, η οξεία οσφυαλγία υποχωρεί αυτόματα στο 50% των περιπτώσεων μέσα στην πρώτη εβδομάδα και στο 90% έως την όγδοη. Μόνο ένα μικρό ποσοστό, περίπου 5%, εξελίσσεται σε χρόνια μορφή.

Η χρόνια οσφυαλγία συνιστά σύνθετη κατάσταση που περιλαμβάνει δομικούς, νευροφυσιολογικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, αποτελώντας σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό βάρος. Παράγοντες όπως η ψυχολογία του ασθενή και η ποιότητα ζωής του επηρεάζουν ουσιαστικά την πορεία και την έκβαση της πάθησης.

Ανάλογα με την αιτιολογία της, η οσφυαλγία χωρίζεται σε μη ειδική και ειδική.

• Μη ειδική οσφυαλγία χαρακτηρίζεται εκείνη που δεν αποδίδεται σε σαφή αιτία και σχετίζεται συνήθως με καλοήθεις μυοσκελετικές διαταραχές.

• Ειδική οσφυαλγία αφορά περιπτώσεις όπου ο πόνος οφείλεται σε αναγνωρίσιμα αίτια, όπως μηχανικά (π.χ. κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, κάταγμα σπονδύλου, σπονδυλολίσθηση), φλεγμονώδη (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα), μεταβολικά (π.χ. οστεοπόρωση, οστεοπενία), νεοπλασματικά ή ψυχοσωματικά αίτια.

 Πόσο διαρκεί η οσφυαλγία;

Η ερώτηση πόσο διαρκεί η οσφυαλγία δεν είναι τόσο απλή στην απάντηση. Σε γενικές γραμμές, με βάση τη διάρκεια από την έναρξη, η οσφυαλγία μπορεί να ταξινομηθεί ως οξεία, εάν διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες, υποξεία, με διάρκεια μεταξύ 6 και 12 εβδομάδων ή χρόνια, εάν ο πόνος διαρκεί για 12 εβδομάδες ή περισσότερο. Μάλιστα, σχεδόν το ένα τρίτο των ατόμων που αναζητούν θεραπεία για την οσφυαλγία θα έχουν επίμονο μέτριο πόνο για ένα χρόνο μετά από ένα οξύ επεισόδιο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οξείας οσφυαλγίας, τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους και οι περισσότεροι άνθρωποι θα αναρρώσουν πλήρως. Ωστόσο, για μερικούς ανθρώπους τα συμπτώματα δυστυχώς συνεχίζονται με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε χρόνιο πόνο.

Οι ασθενείς με οσφυαλγία μπορεί επίσης να εμφανίσουν πόνο που ακτινοβολεί στα κάτω άκρα. Ο πόνος αυτός σχετίζεται με κάποια παθολογική κατάσταση της σπονδυλικής στήλης και ονομάζεται ισχιαλγία. Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα και αδυναμία σε ορισμένους μύες μπορεί να εμφανιστούν συνεργικά με τον πόνο στα πόδια.

Όταν συνδέονται με την οσφυαλγία, τα νευρολογικά αυτά συμπτώματα συχνά οφείλονται στη συμπίεση μιας νευρικής ρίζας. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν τέτοια συμπτώματα χωρίς να υφίσταται πόνος στη μέση, εάν ένα νεύρο συμπιέζεται ή έχει υποστεί τραυματισμό περιφερικά της σπονδυλικής στήλης.

Υποκείμενα αίτια ανάλογα με το πόσο διαρκεί η οσφυαλγία

Η υποκείμενη αιτία βρίσκεται σε άμεση συσχέτιση με το πόσο διαρκεί η οσφυαλγία. Εάν πρόκειται για οξύ πόνο στη μέση, οι πιο συνηθισμένες αιτίες περιλαμβάνουν τραυματισμούς μαλακών ιστών, όπως θλάσεις μυών ή συνδέσμων, που συνήθως προκύπτουν από απότομες κινήσεις, υπερκόπωση ή άμεσο τραύμα. Αυτοί οι τραυματισμοί οδηγούν σε τοπική φλεγμονή και μυϊκούς σπασμούς, οι οποίοι συχνά υποχωρούν αυθόρμητα με συντηρητική διαχείριση. 

Η υποξεία οσφυαλγία μπορεί να οφείλεται σε πιο επίμονες παθολογικές καταστάσεις, όπως μια μικρή δισκοκήλη που προκαλεί ήπια συμπίεση των νευρικών ριζών, κάποιον ερεθισμό της ιερολαγόνιας άρθρωσης ή τυχόν ατελή επούλωση κάποιου οξέος μυϊκού τραυματισμού. Σε αυτή τη φάση, παράγοντες όπως η κακή στάση του σώματος και η παρατεταμένη καταπόνηση συμβάλλουν στη διατήρηση και επιδείνωση των συμπτωμάτων. Συγκεκριμένα, η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να προκαλέσει συμπίεση των νεύρων, οδηγώντας σε παρατεταμένο πόνο, του οποίου η διάρκεια εξαρτάται από τη σοβαρότητα της συμπίεσης των νευρικών ριζών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα της δισκοκήλης ενδέχεται να διαρκέσουν για μήνες, εξελίσσοντας την κατάσταση σε χρόνια οσφυαλγία. 

Ο χρόνιος πόνος στη μέση, ωστόσο, συνδέεται συχνά με πιο πολύπλοκες αιτίες. Εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης, η εκφυλιστική δισκοπάθεια και η στένωση σπονδυλικής στήλης, αποτελούν κοινές αιτίες. Φλεγμονώδεις επίσης παθήσεις όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια ή και εφ’ όρου ζωής οσφυαλγία. Επίσης, πρόσθετες αιτίες όπως η σπονδυλολίσθηση και τα συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων μπορεί να προκαλέσουν επίμονη μηχανική αστάθεια ή ερεθισμό των νεύρων, παρατείνοντας τον πόνο και επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Να σημειωθεί μάλιστα πως το άγχος ή η κατάθλιψη ή μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια του πόνου πέρα από τα φυσιολογικά ή αναμενόμενα πλαίσια.

Οξεία οσφυαλγία και φάρμακα

Η οξεία οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στη μέση που διαρκεί συνήθως λιγότερο από έναν μήνα, αποτελεί συχνό πρόβλημα που επηρεάζει την καθημερινότητα και περιορίζει τη λειτουργικότητα των ασθενών. Η διάρκεια της οσφυαλγίας διαφέρει ανάλογα με την αιτία και τη βαρύτητα του πόνου· στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα υποχωρούν σταδιακά μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η επιλογή της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής εξαρτάται από την ένταση και το είδος του πόνου, το πόσο διαρκεί η οσφυαλγία, καθώς και από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς. Συνήθως χορηγούνται αναλγητικά, μυοχαλαρωτικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα οποία στοχεύουν στην ανακούφιση του πόνου, στη μείωση της φλεγμονής και στη χαλάρωση των μυών.

Τα απλά αναλγητικά, όπως η παρακεταμόλη είναι αποτελεσματικά σε ήπιο έως μέτριο πόνο και διαθέτουν καλό προφίλ ασφάλειας, αν και η υπερδοσολογία μπορεί να προκαλέσει ηπατική ή νεφρική βλάβη. Τα μυοχαλαρωτικά συμβάλλουν στη μείωση του μυϊκού σπασμού, αλλά πρέπει να λαμβάνονται για σύντομο χρονικό διάστημα λόγω πιθανών παρενεργειών όπως υπνηλία και ζάλη. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα λαμβάνονται όταν υπάρχει εντονότερος πόνος ή φλεγμονή, σε μορφή χαπιών ή ενέσεων. Τα φάρμακα αυτά προσφέρουν σημαντική ανακούφιση, αν και η παρατεταμένη χρήση τους χρειάζεται προσοχή. Η χορήγηση και προσαρμογή κάθε φαρμακευτικής αγωγής πρέπει πάντοτε να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση.

Ανάλογα με το πόσο διαρκεί η οσφυαλγία και πού οφείλεται διαμορφώνεται και το κατάλληλο θεραπευτικό σχέδιο. Πιο συγκεκριμένα, η θεραπεία της οσφυαλγίας εξαρτάται από τη φύση του πόνου και από το εάν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη υποκείμενη αιτία. Η ενδεδειγμένη μάλιστα θεραπεία είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων συντηρητική, καθώς η φυσικοθεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή και σε πιο σύνθετες περιπτώσεις η επισκληρίδια έγχυση κορτικοστεροειδών μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση. Εάν ωστόσο το πρόβλημα επιμένει, ο Νευροχειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Θεολόγος Θεολόγου εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές, όπως η μικροδισκεκτομή και η ενδοσκοπική δισκεκτομή, με σκοπό την ανακούφιση των ασθενών από διάφορες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Σε κάθε περίπτωση, η έγκαιρη και στοχευμένη παρέμβαση παραμένει το κλειδί για την πρόληψη της εξέλιξης του οξέος σε χρόνιο πόνο.