Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, κοινώς γνωστή ως μέση, αποτελεί μια σύνθετη δομή, η οποία είναι επιρρεπής σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις και τραυματισμούς, καθώς υποστηρίζει το βάρος του σώματος ενώ επιτρέπει επίσης ένα εκτεταμένο εύρος κινήσεων. Σε περίπτωση που εκδηλωθεί πόνος στη μέση ή αλλιώς οσφυαλγία, το πρόβλημα που δημιουργείται είναι εκτεταμένο, καθώς επηρεάζεται σημαντικά η ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων και η ποιότητα ζωής. Ο πόνος αυτός μπορεί να ποικίλλει ευρέως, από ήπια, διαλείπουσα ενόχληση έως σοβαρό, χρόνιο άλγος που καθηλώνει τον ασθενή. Μάλιστα, ο πόνος ενδέχεται να γίνεται αισθητός και κατά τη διάρκεια του ύπνου αλλά και να ακτινοβολεί σε άλλες περιοχές του σώματος όπως τα πόδια. Να σημειωθεί ότι η εκδήλωση πόνου στη συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί σύμπτωμα κάποιου υποκείμενου αιτίου και όχι αυτοτελής πάθηση από μόνη της. Τα πιθανά αίτια είναι αρκετά, γεγονός που καθιστά την επίσκεψη σε ειδικό αναγκαία εάν ο πόνος δεν υποχωρεί. 

Πόνος στη μέση: Συχνότερες αιτίες

Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης σχηματίζεται από τη σύμπραξη μυών, συνδέσμων, τενόντων, μεσοσπονδύλιων δίσκων και οστών, δομικά στοιχεία τα οποία συνδυαστικά συνεισφέρουν στην παροχή στήριξης και τη διευκόλυνση ενός μεγάλου εύρους κινήσεων. Οποιαδήποτε βλάβη ή τραυματισμός σε αυτά τα στοιχεία μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση πόνου στη μέση ή και πρόσθετων δυσάρεστων συμπτωμάτων. Το πιο κοινό αίτιο που ευθύνεται για την εκδήλωση πόνου στη μέση είναι η καταπόνηση μυών, τενόντων ή συνδέσμων που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη. Η επαναλαμβανόμενη άρση βαρέων αντικειμένων ή μια ξαφνική αδέξια κίνηση μπορεί να καταπονήσει τους μύες της πλάτης και τους συνδέσμους της σπονδυλικής στήλης. 

Η παρατεταμένη άσκηση πίεσης στις δομές της σπονδυλικής στήλης, συνήθως εξαιτίας της υιοθέτησης λανθασμένης στάσης σώματος, της ακατάλληλης τεχνικής άρσης βαρέων αντικειμένων, της παχυσαρκίας, του παρατεταμένου καθίσματος, της επίπονης σωματικής άσκησης και λοιπών παραγόντων, είναι πολύ πιθανό επίσης να προκαλέσει πόνο στη μέση. Άτομα προχωρημένης ηλικίας είναι τέλος πιο επιρρεπή στην εκδήλωση οσφυαλγίας, καθώς η γήρανση συμβάλλει στην εκδήλωση φθοράς κι εκφυλιστικών αλλοιώσεων στα οστά της σπονδυλικής στήλης.

Σπονδυλικές παθήσεις που ευθύνονται για την εμφάνιση οσφυαλγίας

Ένας μεγάλος αριθμός από παθήσεις της σπονδυλικής στήλης εκδηλώνονται με κυρίαρχο σύμπτωμα τον πόνο στη μέση, εάν αυτές αφορούν την οσφυϊκή μοίρα. Παθήσεις που προκαλούνται λόγω φθοράς στους μεσοσπονδυλίους δίσκους, όπως η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή η εκφυλιστική δισκοπάθεια, εκδηλώνονται με πόνο στη μέση. Μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή δισκοκήλη εμφανίζεται όταν υλικό από τον εσωτερικό πυρήνα του δίσκου απελευθερώνεται με αποτέλεσμα να πιέζει ή και να παγιδεύει τις νευρικές ρίζες, προκαλώντας πόνο, μούδιασμα ή αδυναμία. Η εκφυλιστική δισκοπάθεια από την άλλη πλευρά εκδηλώνεται λόγω εκφυλιστικών, όπως προδίδει και το όνομα, αλλοιώσεων στους μεσοσπονδύλιους δίσκους, με αποτέλεσμα αυτοί να φθείρονται ή να παρουσιάζουν διαταραγμένη αρχιτεκτονική. 

Επίσης, η σπονδυλολίσθηση, μια πάθηση κατά την οποία ένας σπόνδυλος μετακινείται σε σχέση με έναν άλλον, είτε πρόσθια (προσθιολίσθηση), είτε πλάγια (πλάγιολίσθηση), προκαλώντας στένωση του σπονδυλικού σωλήνα και συνεπώς πίεση στα νεύρα, είναι μια άλλη συχνή αιτία οσφυαλγίας. Αυτή η πάθηση είναι συνήθως αποτέλεσμα προοδευτικής φθοράς των σπονδύλων και μπορεί να προκαλέσει σπονδυλική στένωση. Η στένωση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης βέβαια μπορεί να προκληθεί και από άλλους παράγοντες, ενώ κι αυτή με τη σειρά της συμβάλλει ώστε να εκδηλωθεί πόνος στη μέση. Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από τη μείωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα, η οποία οδηγεί σε συμπίεση του νωτιαίου μυελού και των λοιπών νευρικών στοιχείων. 

Η φθορά στις αρθρώσεις λόγω οστεοαρθρίτιδας μπορεί κι αυτή να προκαλέσει πόνο στη μέση, δυσκαμψία και μείωση του εύρους κίνησης. Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις, η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη οστεοφύτων, τα οποία μπορεί να ερεθίσουν περαιτέρω ή να συμπιέσουν τα κοντινά νεύρα. Επιπλέον, κάποιο συμπιεστικό κάταγμα, είτε λόγω οξέος τραυματισμού είτε εξαιτίας οστεοπόρωσης ή λοιπών παθολογικών καταστάσεων, όπως λ.χ. η παρουσία ενός μεταστατικού όγκου, μπορεί να προκαλέσει πόνο στη μέση. Τέλος, ο πόνος στη μέση μπορεί να οφείλεται σε σπανιότερα αίτια, προερχόμενα από τη σπονδυλική στήλη, όπως όγκοι των οστών, ανάπτυξη φλεγμονής (σπονδυλοδισκίτιδα), λοιμώξεις όπως η οστεομυελίτιδα, νοσήματα ρευματολογικής αιτιολογίας (όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα) ή αυτοάνοσες παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα. 

Επιλογές θεραπείας για τον πόνο στη μέση 

Η αντιμετώπιση του πόνου στη μέση συχνά ξεκινά με συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης όπως η ανάπαυση, η χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και η φυσικοθεραπεία. Σε περιπτώσεις που οι συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας δεν προσφέρουν επαρκή ανακούφιση, ενδέχεται να συστηθούν εγχύσεις στεροειδών. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, ιδίως εάν υφίσταται κάποια πάθηση που να μην ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία, συχνά έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση. Ο Νευροχειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Θεολόγος Θεολόγου και η ομάδα του Theospine ειδικεύονται στην ελάχιστα επεμβατική κι ενδοσκοπική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης, βοηθώντας τους ασθενείς να αναρρώσουν ταχύτατα και να ανακτήσουν την ποιότητα της ζωής τους.