Σκολίωση
Η σκολίωση συνιστά μια σύνθετη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που είναι εμφανής σε έναν εκτεταμένο αριθμό ασθενών. Η πάθηση χαρακτηρίζεται από μια μη φυσιολογική πλάγια καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης, η οποία συνήθως συνοδεύεται από περιστροφή των σπονδύλων, οδηγώντας σε τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Η σκολίωση ποικίλλει σε βαρύτητα και αιτιολογία, με την πιο κοινή μορφή να είναι η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση, η οποία αναπτύσσεται κατά την περίοδο της εφηβείας χωρίς κάποια σαφή υποκείμενη αιτία. Σε άλλες περιπτώσεις η πάθηση οφείλεται σε συγγενείς, αναπτυξιακούς ή εκφυλιστικούς παράγοντες. Η έγκαιρη ανίχνευση και εφαρμογή ενός στοχευμένου θεραπευτικού σχεδίου είναι κρίσιμες, καθώς οι προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική σωματική δυσφορία, μειωμένη αναπνευστική λειτουργία και ψυχολογική δυσφορία.
Τύποι σκολίωσης
Η σκολίωση ταξινομείται σε διάφορους διαφορετικούς τύπους με βάση την αιτιολογία της.
Η ιδιοπαθής σκολίωση, ο πιο διαδεδομένος τύπος, αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των περιπτώσεων και υποδιαιρείται σε βρεφικές, νεανικές και εφηβικές μορφές, ανάλογα με την ηλικία έναρξης, με την εφηβική ιδιοπαθή σκολίωση να είναι η πιο κοινή. Υπάρχει επίσης και η συγγενής μορφή της συγκεκριμένης παραμόρφωσης, όπου το μωρό γεννιέται με την πάθηση.
Η νευρομυϊκή σκολίωση, η οποία συνδέεται με διάφορες νευρολογικές ή μυϊκές παθήσεις, όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία.
Τέλος, η εκφυλιστική σκολίωση (εμφανίζεται σε ενήλικες), η οποία αποδίδεται στον εκφυλισμό των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η μορφή συχνά σχετίζεται με στένωση της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό πόνο στην πλάτη και λειτουργικούς περιορισμούς. Επίσης, η μορφή αυτή παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκληθεί από κάποιο προηγηθέν κάταγμα στη συγκεκριμένη ανατομική δομή (μετατραυματική).
Η σκολίωση κατά την ενήλικο ζωή μπορεί μάλιστα να εκδηλωθεί ως απότοκο μιας προηγηθείσας ανεπαρκώς ή διόλου αντιμετωπιζόμενης εφηβικής σκολίωσης. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί έπειτα από μια αποτυχημένη χειρουργική ή συντηρητική θεραπεία, ή ως μια νέα ιδιοπαθής σκολίωση που εμφανίστηκε αφού ο ασθενής ενηλικιώθηκε.
Η αναγνώριση του τύπου της σκολίωσης είναι βασική πτυχή για την εφαρμογή του κατάλληλου θεραπευτικού σχεδίου!
Σκολίωση: Τι συμπτώματα προκαλεί
Η σκολίωση εκδηλώνεται μέσω ενός φάσματος συμπτωμάτων, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την έκταση και το ρυθμό επιδείνωσης της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης. Το πιο εμφανές σύμπτωμα είναι η ορατή καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης, που συνοδεύεται από ασυμμετρία στους ώμους, τη μέση ή τα ισχία και ύβο (καμπούρα) στην πλάτη. Καθώς η σκολίωση επιδεινώνεται, μπορεί να προκαλέσει πιο έντονες σωματικές παραμορφώσεις και να οδηγήσει σε δυσκαμψία και μείωση του εύρους κίνησης της σπονδυλικής στήλης.
Παράλληλα, ενώ η ήπια σκολίωση συνήθως προκαλεί ελάχιστη έως καθόλου ενόχληση, οι πιο σοβαρές μορφές μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο στην πλάτη ή τη μέση λόγω της ανομοιόμορφης κατανομής του βάρους και της πίεσης στη σπονδυλική στήλη. Καθώς η πάθηση εξελίσσεται εκδηλώνονται συμπτώματα όπως μούδιασμα ή κράμπες, κυρίως λόγω πίεσης που ασκεί η παραμόρφωση σε κάποιο νεύρο.
Τέλος, σε πολύ προχωρημένες περιπτώσεις ενδέχεται να επηρεαστεί και η αναπνευστική λειτουργία εάν η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης προκαλέσει ελάττωση του χώρου στο θώρακα.
Διάγνωση σκολίωσης
Η σκολίωση συνήθως διαγιγνώσκεται μέσω ενός συνδυασμού κλινικής εξέτασης και απεικονιστικής διερεύνησης. Κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης πραγματοποιείται αξιολόγηση ενδείξεων που μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία της συγκεκριμένης παραμόρφωσης. Όσον αφορά το απεικονιστικό σκέλος, η διάγνωση στηρίζεται στην διενέργεια απλών ακτινογραφιών ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες παρέχουν σαφή απεικόνιση της παραμόρφωσης και χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμό με την μαγνητική τομογραφία η οποία προσφέρει μία πιο λεπτομερή αξιολόγηση, ειδικά εάν υπάρχει υποψία συμπίεσης κάποιου νεύρου ή ύπαρξης κάποιας άλλης πάθησης της σπονδυλικής στήλης. Επίσης, η μέτρηση της γωνίας Cobb αποτελεί αξιόλογο εργαλείο για την αξιολόγηση της έκτασης της σκολίωσης, ενώ διευκολύνει εν τέλει την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης.
Γενικότερα, η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση και θεραπεία της σκολίωσης.
Επιλογές θεραπείας για τη σκολίωση
Η θεραπεία της σκολίωσης ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης, την ηλικία του ασθενούς και την ταχύτητα επιδείνωσης. Οι ήπιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν μόνο παρακολούθηση με τακτικές κλινικές εξετάσεις και ακτινογραφίες. Εάν ωστόσο η παραμόρφωση επιδεινώνεται, το επόμενο βήμα είναι η εφαρμογή κηδεμόνα. Καθώς στις παιδικές κι εφηβικές ηλικίες δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η σκελετική ωρίμανση, η εφαρμογή ειδικού κηδεμόνα μπορεί να καταστεί ιδιαίτερα επωφελής. Σε ενήλικες ασθενείς βέβαια η εφαρμογή κηδεμόνα δεν προσφέρει κάποιο αποτέλεσμα, καθώς έχει ολοκληρωθεί η οστική ανάπτυξη. Η φυσικοθεραπεία και η εφαρμογή ειδικού ασκησιολογίου λειτουργούν επίσης ιδιαίτερα ευεργετικά για τη διαχείριση των συμπτωμάτων, τη βελτίωση της στάσης του σώματος και τη διατήρηση της ευλυγισίας της σπονδυλικής στήλης. Εάν έχει εκδηλωθεί πόνος στη μέση, συνταγογραφούνται φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Σε περιπτώσεις σοβαρής ή ταχέως επιδεινούμενης σκολίωσης, η οποία έχει αρνητικό αντίκτυπο στην λειτουργικότητα ή και την ποιότητα ζωής του ατόμου, μπορεί να είναι απαραίτητη η χειρουργική παρέμβαση. Η επέμβαση εκλογής σε αυτή την περίπτωση είναι η σπονδυλοδεσία, η οποία περιλαμβάνει τη μόνιμη σύντηξη δύο ή περισσότερων σπονδύλων προκειμένου να μειωθεί ο βαθμός της καμπυλότητας της σπονδυλικής στήλης και να αποτραπεί η περαιτέρω εξέλιξή της. Η τεχνική αυτή συχνά συνοδεύεται από την διενέργεια οστεοτομίας, δηλαδή την στοχευμένη ιατρογενή αρχιτεκτονική αναδιαμόρφωση ενός ή και περισσοτέρων σπονδύλων, με σκοπό την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος όσον αφορά την αποκατάσταση της καμπυλότητας της σπονδυλικής στήλης. Η επιλογή της θεραπείας είναι εξαιρετικά εξατομικευμένη, καθώς υπάρχει πλήθος παραγόντων που συνυπολογίζονται ώστε να καθοριστεί η κατάλληλη μέθοδος αντιμετώπισης. Ο Νευροχειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Θεολόγος Θεολόγου αντιμετωπίζει χειρουργικά τη σκολίωση, σε όποιες περιπτώσεις καθίσταται απολύτως απαραίτητο, βοηθώντας τους ασθενείς να ανακτήσουν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής τους.