Όγκοι Σπονδυλικής Στήλης

Οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης, γνωστοί και ως νεοπλασματικές εξεργασίες της σπονδυλικής στήλης, αποτελούν μια μη φυσιολογική συσσώρευση κυττάρων η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο της, από την αυχενική μοίρα μέχρι και το ιερό οστό. Οι όγκοι αυτοί χαρακτηρίζονται πρωτίστως ως καλοήθης ή κακοήθης, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους (κυρίως την τάση να διηθούν άλλους ιστούς και να επεκτείνονται σε απομακρυσμένα σημεία). Μπορούν να προέλθουν από το σύνολο των νευρικών δομών, δηλαδή από τον νωτιαίο μυελό ή και τις ρίζες των νεύρων, αλλά και από διάφορες συνδεσμικές ή λοιπές δομές, οι οποίες εντοπίζονται πλησίον των νευρικών στοιχείων, στις οποίες περιλαμβάνονται τα οστά, η μήνιγγα, τα αγγεία, ο λιπώδης ιστός, αλλά ακόμα και κύτταρα του αίματος όπως είναι τα λεμφοκύτταρα. Επιπλέον μπορούν να εμφανιστούν μεταστάσεις από απομακρυσμένους όγκους από άλλα σημεία του σώματος. 

Όγκοι σπονδυλικής στήλης: Ταξινόμηση

Οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης ταξινομούνται με βάση τα ιστολογικά χαρακτηριστικά, τη θέση και τη συμπεριφορά τους. Σε σχέση με την ιστολογική προέλευσή τους, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε πρωτοπαθείς και μεταστατικούς όγκους. Οι πρωτοπαθείς όγκοι προέρχονται από τους ιστούς ή τις δομές της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις. Αντιθέτως, οι δευτεροπαθείς ή μεταστατικοί όγκοι αποτελούν μεταστάσεις καρκινικού όγκου από άλλα σημεία του σώματος. Οι πιο συχνοί μεταστατικοί όγκοι στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης προέρχονται από τον πνεύμονα, τον μαστό, τον προστάτη, το νεφρό, από κύτταρα του αίματος (λέμφωμα), ή από μελανοκύτταρα.  

Σύμφωνα με τη μορφολογία τους και την εντόπισή τους, οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορούν να διακριθούν περαιτέρω σε τρεις ευρείες κατηγορίες:

• Εξωσκληρίδιοι όγκοι (55% των όγκων της περιοχής): Εντοπίζονται στα οστά ή γύρω από τη σκληρή μήνιγγα. Μπορούν να διαχωριστούν σε πρωτοπαθείς  και δευτεροπαθείς, με τους πρωτοπαθείς να αναφέρονται στο αιμαγγείωμα, το νευρίνωμα, διάφορα λιπώματα, σαρκώματα, το χόρδομα, το οστεοβλάστωμα, το πολλαπλούν μυέλωμα, και τα κοκκιώματα.
• Ενδοσκληρίδιοι – εξωμυελικοί όγκοι (40% των όγκων της περιοχής): Αυτοί οι όγκοι βρίσκονται μέσα στο προστατευτικό κάλυμμα του νωτιαίου μυελού, που ονομάζεται σκληρή μήνιγγα, αλλά έξω από τον πραγματικό ιστό του νωτιαίου μυελού. Πέραν των μεταστάσεων, σε αυτό το σημείο ανευρίσκονται πρωτοπαθείς όγκοι, στους οποίους απαριθμούνται το μηνιγγίωμα, το νευρίνωμα, και τα λιπώματα. 
• Ενδομυελικοί όγκοι, οι οποίοι είναι οι πιο σπάνιοι, καθώς αποτελούν μόνο το 5% των όγκων της περιοχής, ενώ συνιστούν συνήθως πρωτοπαθείς βλάβες του νευρικού ιστού, οι οποίες ξεκινούν από φυσιολογικά δομικά κύτταρα αυτού, στους οποίους περιλαμβάνεται το αστροκύττωμα, το επενδύμωμα, το γλοιοβλάστωμα, τα τερατώματα, το αιμαγγειοβλάστωμα, τα λεμφώματα, το ολιγοδενδρογλοίωμα, και οι επιδερμοειδείς βλάβες).

Κλινική εικόνα όγκων σπονδυλικής στήλης

Η κλινική εικόνα των όγκων της σπονδυλικής στήλης ποικίλλει ανάλογα με τη θέση, το μέγεθος και την σχέση τους με κρίσιμες νευρικές δομές. Μπορεί οι ασθενείς να μην παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα και οι όγκοι να ανευρεθούν τυχαία, να προκαλούν ήπιο πόνο (ο οποίος πολλές φορές ξυπνάει τον ασθενή κατά τη διάρκεια της νύχτας) μέχρι να υπάρχουν εκτεταμένα νευρολογικά ελλείμματα έως και παράλυση. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι απαραίτητη για την έγκαιρη παρέμβαση και τη βελτίωση της πρόγνωσης των ασθενών.

Όγκοι σπονδυλικής στήλης: Θεραπεία

Η αντιμετώπιση των όγκων της σπονδυλικής στήλης απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση. Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από παράγοντες όπως ο τύπος του όγκου, η θέση, η συνολική υγεία του ασθενούς και η λειτουργική του κατάσταση. Η χειρουργική αφαίρεση από χειρουργό σπονδυλικής στήλης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας για πολλούς όγκους της σπονδυλικής στήλης, ειδικά όταν ο όγκος συμπιέζει νευρικές δομές ή προκαλεί αστάθεια. Σκοπός της επέμβασης είναι, εκτός από την απομάκρυνση του όγκου, η αποσυμπίεση των νεύρων, και εφόσον χρειάζεται, η παροχή στήριξης στη σπονδυλική στήλη. Πάντα στην αποκατάσταση του ασθενούς διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο και ο ογκολόγος, για την περαιτέρω συνέχιση της θεραπευτικής αντιμετώπισης με χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες οι οποίες ενδέχεται να αποτελούν απαραίτητο στοιχείο για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος.